Teleurstellend herstel na COVID-19 roept twijfels op
Het post-COVID-herstel in China blijft achter bij de verwachtingen, wat twijfel doet rijzen over de duurzaamheid van de opmerkelijke decennialange groei. Terwijl Peking vooruitkijkt naar 2024 en daarna, moet het een uitdagende beslissing nemen: zijn schuldenlast verhogen of een langzamere groei accepteren.
De aanvankelijke hoop was dat de versoepeling van de draconische COVID-beperkingen zou leiden tot een snelle heropleving van de consumentenbestedingen, buitenlandse investeringen, productieactiviteiten en de vastgoedmarkt. De werkelijkheid blijkt echter heel anders te zijn. Chinese consumenten sparen nu hun geld, buitenlandse bedrijven trekken hun investeringen terug, fabrikanten ervaren een verzwakte vraag vanuit de westerse markten, en zowel de begrotingen van de lokale overheid als projectontwikkelaars staan voor grote uitdagingen.
Deze vervlogen hoop heeft schijnbaar het scepticisme bevestigd van degenen die het Chinese groeimodel altijd in twijfel hebben getrokken. Sommige economen hebben de situatie zelfs vergeleken met de Japanse zeepbeleconomie voorafgaand aan tientallen jaren van stagnatie in de jaren negentig. Critici stellen dat Peking er ruim tien jaar geleden, toen het nog de kans voor had, er niet in is geslaagd de economie te transformeren van een economie die afhankelijk was van door de bouw geleide ontwikkeling naar een economie die gedreven werd door consumptie. In plaats daarvan is de Chinese schuld groter geworden dan de economische groei, waardoor een last is ontstaan die lokale overheden en vastgoedbedrijven nu moeilijk onder controle kunnen houden.
Dit jaar beloofden beleidsmakers de binnenlandse consumptie te stimuleren en de afhankelijkheid van de economie van de vastgoedsector te verminderen. Ongeacht de keuzes die China maakt, moet het land het hoofd bieden aan de uitdagingen van een vergrijzende en krimpende bevolking, en aan een steeds moeilijker wordend geopolitiek klimaat nu de westerse landen voorzichtiger worden in hun betrekkingen met de op één na grootste economie ter wereld.
De gevolgen voor de Chinese economie in 2024
De huidige problemen van China laten weinig ruimte voor uitstel terwijl het land worstelt met cruciale keuzes voor de nabije toekomst. Hoewel beleidsmakers graag de economie willen herstructureren, kunnen de historische uitdagingen op het gebied van de hervormingen in China niet worden genegeerd. Pogingen om het welzijn van honderden miljoenen arbeidsmigranten op het platteland te verbeteren, die naar schatting 1,7% van de gezinsconsumptie aan het bbp zouden kunnen bijdragen als ze gelijke toegang zouden hebben tot openbare diensten, stuiten nu al op obstakels als gevolg van zorgen over sociale stabiliteit en kosten. Het oplossen van de Chinese vastgoedmarkt en schuldenproblemen stuit op soortgelijke obstakels.
De vraag wie de gevolgen van slechte investeringen zal dragen blijft hangen. Zullen het de banken, staatsbedrijven, de centrale overheid, bedrijven of huishoudens zijn? Economen beweren dat elk van deze opties zou kunnen leiden tot een zwakkere toekomstige groei. Momenteel lijkt China echter terughoudend in het maken van keuzes die de groei zouden opofferen ten gunste van hervormingen.
Overheidsadviseurs pleiten voor een groeidoelstelling van circa 5% voor het komende jaar. Hoewel dit aansluit bij de Chinese doelstelling voor 2023, zal het niet dezelfde indrukwekkende vergelijking op jaarbasis opleveren als de inzinking veroorzaakt door de lockdowns van 2022. Een dergelijk doel zou China in de richting van verdere schulden kunnen drijven, een begrotingsaanpak die Moody’s ertoe aanzette de Chinese kredietrating deze maand naar negatief te verlagen, waardoor Chinese aandelen naar hun laagste niveau in vijf jaar kelderden.
Waar China zijn uitgaven op richt, zal uitwijzen of Peking zijn aanpak werkelijk verandert of een groeimodel verdubbelt waarvan velen vrezen dat het zijn grenzen heeft bereikt.