पॉवेलची बदलण्याची भूमिका
हे वाढत्या प्रमाणात स्पष्ट झाले आहे की फेडरल रिझर्व्हचे अध्यक्ष जेरोम पॉवेल हे अराजकीय नाहीत किंवा पूर्णपणे डेटावर अवलंबून नाहीत. त्याची कृती स्वतःच बोलतात. जेव्हा पॉवेल नूतनीकरणासाठी तयार होते, तेव्हा त्यांनी व्याजदर 1% पेक्षा कमी ठेवला आणि फेडच्या ताळेबंदाचा लक्षणीय विस्तार केला, केवळ मौद्रिक निर्मितीच्या अभूतपूर्व प्रदर्शनात $9 ट्रिलियनचा आकडा पार करणे टाळले. 40 वर्षांच्या उच्च चलनवाढीचा सामना करत असतानाही, पॉवेलने व्याजदर एक टक्क्याच्या तीन चतुर्थांश वाढवण्याची कल्पना फेटाळून लावली, चलनवाढीला “अस्थायी” म्हणून श्रेय दिले.
तथापि, चेअरमन म्हणून दुसऱ्या टर्मसाठी सिनेटने पुन्हा पुष्टी केल्यानंतर, पॉवेलने व्याजदरात तीन-चतुर्थांश टक्क्यांची सलग चार वाढ केली. त्याने फेडच्या ताळेबंदाचा आकार कमी करण्यासाठी देखील पावले उचलली, उशीराने पळून गेलेल्या महागाईच्या समस्येकडे लक्ष वेधले.
अनपेक्षित परिणाम
फेडच्या या हालचालींचे अल्प-मुदतीचे परिणाम असू शकतात ज्यात आर्थिक वाढ मंदावणे आणि वाढलेली बेरोजगारी यांचा समावेश आहे, ते मालमत्ता बुडबुडे आणि कृत्रिमरीत्या कमी व्याजदरांमुळे निर्माण होणाऱ्या समस्यांना रोखण्यासाठी आवश्यक आहेत. मार्च 2023 मध्ये, बँक कोसळण्याच्या मालिकेने या समस्यांचे निराकरण करणे किती महत्त्वाचे आहे हे स्पष्ट केले.
याशिवाय, जर पॉवेलने बहु-ट्रिलियन-डॉलर फेडरल तूट भरून काढण्यासाठी व्याजदर नैसर्गिकरित्या वाढू दिले असते, तर सरकारी खर्च खाजगी क्षेत्रातून बाहेर पडल्यामुळे अर्थव्यवस्था ठप्प झाली असती. फेडरल डेट सर्व्हिसिंगची किंमत खगोलीय पातळीपर्यंत पोहोचली असती, संभाव्यतः $1 ट्रिलियनच्या वर्तमान वार्षिक दरापेक्षा जास्त.
विस्तारित कालावधीसाठी व्याजदर खूपच कमी ठेवल्याने, सरकार आणि ग्राहक दोघांनीही प्रचंड कर्ज जमा केले आहे, खर्चाला चालना दिली आहे परंतु भविष्यात कोसळण्याची परिस्थिती देखील निर्माण केली आहे. पॉवेलने स्वतः ऑक्टोबर 2012 मध्ये याबद्दल चेतावणी दिली होती जेव्हा त्याने सावध केले होते की सतत कमी व्याजदर जास्त जोखीम घेण्यास प्रोत्साहन देत आहेत आणि एक बबल वाढवत आहेत ज्यामुळे दर शेवटी वाढतात तेव्हा लक्षणीय नुकसान होईल.
राजकीय घटक खेळत आहेत
फेडचे अध्यक्ष म्हणून पॉवेल यांच्या कार्यकाळाचे भविष्य अध्यक्ष जो बिडेन यांच्या पुन्हा निवडीवर अवलंबून आहे. माजी राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी पॉवेल यांना संधी दिल्यास त्यांची जागा घेण्याचा मानस असल्याचे स्पष्ट केले आहे. हे लक्षात घेऊन, कमी व्याजदर आणि वाढीव पैशाची निर्मिती, आर्थिक वाढीला अल्पकालीन चालना देणारी आणि बँकिंग क्षेत्राच्या सखोल संकटाला आळा घालण्याची शक्यता स्पष्ट होते. तथापि, अशा धोरणांमुळे महागाईच्या पुनरुत्थानाचा मार्गही मोकळा होईल, जरी 2025 च्या निवडणुकीपर्यंत ही महत्त्वाची चिंता बनू शकत नाही.
भूतकाळातील चुकांमधून शिकणे
हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की फेडरल रिझर्व्ह 1970 च्या दशकातील आपत्तीजनक चुकांची पुनरावृत्ती करत असल्याचे दिसते. महागाईचा यशस्वीपणे मुकाबला केल्यानंतर, फेडने पैसे निर्मितीच्या पद्धती पुन्हा सुरू केल्या, परिणामी महागाई आणखी तीव्र झाली आणि तत्कालीन फेड चेअर पॉल वोल्कर यांच्या आक्रमक उपाययोजनांची गरज निर्माण झाली. त्यानंतरच्या 1980 आणि 1981-82 मध्ये आलेल्या मंदीचा कायमचा प्रभाव राहिला.
हा इतिहास समजून घेताना, फेड सारख्या संस्थांना त्यांची शक्ती मर्यादित असावी यात आश्चर्य वाटण्यासारखे नाही. अगदी अध्यक्ष रोनाल्ड रीगन यांनी 1987 मध्ये व्होल्करच्या जागी ॲलन ग्रीनस्पॅनची निवड केली, ज्यामुळे दीर्घकालीन भांडवल व्यवस्थापन आणि गृहनिर्माण बबलसह मोठ्या आर्थिक संकटांना हातभार लावणारी सुलभ-पैशाची धोरणे पुढे आली.
सारांशात, पॉवेल अंतर्गत फेडरल रिझर्व्ह एक अराजकीय संस्था म्हणून काम करते हा विश्वास नाहीसा करण्याची वेळ आली आहे. पॉवेलच्या कृती अधिक सूक्ष्म वास्तव दाखवतात. अविचारीपणे कमी व्याजदर राखण्याचे आणि जास्त पैसे निर्मितीचे परिणाम मान्य केले पाहिजेत. त्याचा प्रभाव कमी करून, फेड भविष्यातील संकटांना रोखू शकते आणि अधिक स्थिर आर्थिक वातावरणास प्रोत्साहन देऊ शकते.