हिंद महासागरात चीनची असुरक्षितता
दररोज, सुमारे 60 पूर्णपणे लोड केलेले खूप मोठे कच्चे तेल वाहक पर्शियन गल्फ आणि चिनी बंदरांमधून प्रवास करतात, जगातील दुसऱ्या-सर्वात मोठ्या अर्थव्यवस्थेला इंधन देणारे सुमारे निम्मे तेल वाहतूक करतात. हे टँकर दक्षिण चीन समुद्रात घुसतात, जिथे चीनची लष्करी उपस्थिती वाढत आहे. तथापि, ते हिंद महासागर ओलांडत असताना, मुख्यतः अमेरिकेचे वर्चस्व असलेल्या नौदल थिएटरमध्ये त्यांना संरक्षणाची कमतरता भासते .
संभाव्य एस्केलेटरी पर्याय
विश्लेषकांच्या मते, ही प्रदीर्घ कमजोरी चीनच्या शत्रूंना रशियाच्या युक्रेनवरील युद्धाप्रमाणेच प्रदीर्घ संघर्षात तणाव वाढवण्यासाठी विविध पर्याय देते. या पर्यायांमध्ये चिनी शिपिंगविरुद्ध छळवणूक आणि प्रतिबंधात्मक कारवाई, ज्यामुळे चिनी नौदलाची जहाजे या प्रदेशात वळवली जाऊ शकतात, नाकेबंदी, बुडणे किंवा टँकर पकडणे यापर्यंत आहे. अशा डावपेचांमुळे चीनला कारवाई करण्यापासून परावृत्त होऊ शकते किंवा तैवानवरील आक्रमणाची किंमत वाढू शकते.
चीनच्या गणनेवर परिणाम
ही असुरक्षितता बीजिंगच्या तैवानच्या गणनेवर कसा परिणाम करते हे अस्पष्ट असले तरी, चिनी रणनीतिकारांना या समस्येची जाणीव आहे. PLA कागदपत्रे आणि सेवानिवृत्त अधिकाऱ्यांनुसार लष्करी कारवाईचा अंतिम निर्णय अध्यक्ष शी जिनपिंग यांच्याकडे असेल. तथापि, विश्लेषकांचा असा विश्वास आहे की चीन आपल्या तेलाच्या लाइफलाइन्सचे संरक्षण करण्यासाठी संघर्ष करेल, विशेषतः जर संघर्ष दीर्घकाळ चालला असेल. नोव्हेंबर 2021 पर्यंत 11 महिन्यांत 515.65 दशलक्ष टन कच्च्या तेलाची आयात करून चीनची तेलाची मागणी वाढत आहे – वार्षिक 12.1% ची वाढ. चीनच्या तेल आयातीपैकी अंदाजे 62% आणि त्याच्या नैसर्गिक वायूच्या आयातीपैकी 17% मलाक्का सामुद्रधुनी आणि दक्षिण चीन समुद्र यांसारख्या प्रमुख गेटवेद्वारे हिंद महासागरात प्रवेश करतात.
चीनची नौदल तैनाती आणि तळ
चीनकडे सध्या हिंद महासागरात फक्त एक समर्पित लष्करी तळ आहे, जो जिबूती येथे आहे, जो 2017 मध्ये उघडला गेला आहे. चीनकडे लष्करी उपग्रहांचे विस्तृत नेटवर्क असले तरी, त्यात अजूनही हवाई आच्छादन आणि महासागरात कायमस्वरूपी PLA उपस्थिती नाही. दुसरीकडे, यूएस हिंद महासागरात लक्षणीय उपस्थिती आहे आणि ऑस्ट्रेलियामध्ये पाणबुडी गस्त आणि तळ विस्तारत आहे. चीन हळूहळू तैनाती वाढवत आहे आणि या प्रदेशात आपली स्थिती मजबूत करण्यासाठी पर्याय शोधत आहे.
हिंद महासागरात चिनी नौदलाच्या उपस्थितीचे भविष्य
जरी चीन हिंद महासागरात अनेक पाळत ठेवणारी जहाजे, युद्धनौका आणि हल्ला पाणबुड्या ठेवत असला तरी त्याने अद्याप त्याच्या सर्वात शक्तिशाली मालमत्तेचा पूर्णपणे वापर केलेला नाही. काही विश्लेषकांनी भाकीत केले आहे की ते बदलेल, विशेषत: चीनने हिंदी महासागरातील पुरवठा ओळींचे रक्षण करण्यासाठी चाचेगिरीच्या गस्तीच्या महत्त्वावर जोर दिला आहे. चीनच्या आक्रमण पाणबुड्यांमध्ये सुधारणा झाल्यामुळे त्यांची श्रेणी आणखी वाढण्याची अपेक्षा आहे, ज्यामुळे यूएस नौदलाच्या वर्चस्वाला आव्हान आहे. तथापि, चीन आपले हवाई कव्हर वाढविण्याबाबत सावध आहे, जे संघर्षात महत्वाचे असेल.
शिपमेंट सुरक्षित करणे आणि चीनच्या ऊर्जा गरजा
जर लष्करी कारवायांनी चीनला लक्ष्य केले तर जपान, दक्षिण कोरिया आणि ऑस्ट्रेलिया सारख्या गंतव्यस्थानांवर शिपमेंटचा मागोवा घेणे आणि पोलिसिंग करणे हे एक महत्त्वपूर्ण आव्हान असेल. देशातील पेट्रोलियमचे साठे भूगर्भात साठवले जातात आणि उपग्रहांद्वारे त्याचा मागोवा घेता येत नाही. चीनकडे कमीत कमी नैसर्गिक वायू आहे, तो वाढत्या प्रमाणात वाढवण्यासाठी रशिया, मध्य आशिया आणि म्यानमारच्या पाइपलाइनवर अवलंबून आहे. चीन मुख्यतः गहू आणि तांदूळमध्ये स्वयंपूर्ण आहे, दोन्हीचे मोठे साठे राज्य गुप्त राहिले आहेत. यू.एस.-चीन इकॉनॉमिक अँड सिक्युरिटी रिव्ह्यू कमिशनच्या एका वर्गीकृत अहवालाने पेंटागॉनला चीनच्या ऊर्जा शिपमेंटवर नाकेबंदीच्या लष्करी आवश्यकतांचे मूल्यांकन करण्याची विनंती केली आहे, ज्यामध्ये साठे, रेशनिंग पुरवठा आणि ओव्हरलँड शिपमेंटद्वारे ऊर्जा गरजा पूर्ण करण्याच्या चीनच्या संभाव्यतेचा समावेश आहे.