Het ambitieuze raamwerk van na de Tweede Wereldoorlog vertoont barsten
Martin Guzman, voormalig minister van Financiën van Argentinië, behoort tot een groeiend koor van economen en wereldleiders die beweren dat het economische raamwerk van na de Tweede Wereldoorlog, gecentreerd rond het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Wereldbank, er niet in slaagt om zijn missie van mondiale economische groei en stabiliteit waarmaken. Guzman is van mening dat het huidige systeem bijdraagt aan een onrechtvaardige en onstabiele wereldeconomie, wat de noodzaak van verandering benadrukt.
Vooral Argentinië kampt met economische onrust, gekenmerkt door een jaarlijkse inflatie van meer dan 140 procent, lange wachtrijen bij gaarkeukens en een aanzienlijke devaluatie van de munt. De effectiviteit van de maatregelen van het IMF en de geschiktheid van het decennia geleden ontworpen economische raamwerk worden nu in twijfel getrokken in het licht van de veranderende geopolitieke dynamiek, gevestigde economische banden en de dreigende dreiging van klimaatverandering.
Verouderd systeem en groeiende problemen
Het IMF werd in 1944 opgericht om landen in financiële nood te helpen, terwijl de Wereldbank zich richtte op armoedebestrijding en sociale ontwikkeling. Deze instellingen en de fundamentele ideologie die bekend staat als de ‘Washington Consensus’ worden nu echter gezien als achterhaald, disfunctioneel en onrechtvaardig. António Guterres, de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, heeft kritiek geuit op de mondiale financiële architectuur en pleit voor verandering te midden van verschuivingen in de mondiale economische macht en de erkenning van de schadelijke gevolgen van ongelijkheid, gendervooroordelen en klimaatverandering.
De omvang en complexiteit van de problemen waarmee lage- en middeninkomenslanden worden geconfronteerd, zijn enorm toegenomen, met torenhoge schulden, trage groei en beperkte investeringen in de volksgezondheid, het onderwijs en het milieu. Het oplossen van schuldencrises is nu een grotere uitdaging vanwege de betrokkenheid van China en talrijke particuliere crediteuren, die de eerdere betrokkenheid van westerse banken overtreft.
De evoluerende wereldeconomie overtreft de institutionele aanpassing
De dynamiek van de wereldeconomie heeft de evolutie en aanpassing van het IMF en de Wereldbank voorbijgestreefd. Hun reacties waren langzamer dan nodig, wat tot verdere ontevredenheid leidde. Gita Gopinath, de eerste adjunct-directeur van het IMF, erkent dat het mondiale, op regels gebaseerde systeem niet is ontworpen om op nationale veiligheid gebaseerde handelsconflicten aan te pakken. Als gevolg hiervan heeft de onmiddellijke behoefte aan duurzame schuldoplossingen de plaats ingenomen van bezuinigingsmaatregelen.
Argentinië, vaak aangehaald als berucht voorbeeld van economisch falen, is niet het enige land dat pleit voor een herwaardering van het Bretton Woods-systeem. Mia Mottley, de premier van Barbados, heeft een cruciale rol gespeeld in de oproep tot verandering en heeft de breuk in de relatie tussen rijke en arme landen benadrukt. Mottley benadrukt de verantwoordelijkheid van rijke landen, waarvan er vele floreerden door de uitbuiting van voormalige koloniën, om de klimaatverandering aan te pakken en slopende schuldenlasten te voorkomen.
De noodzaak van een nieuwe aanpak
Ontwikkelingslanden hebben aanzienlijke financiële steun nodig voor investeringen in de volksgezondheid, onderwijs, transport en klimaatbestendigheid. Het complexe landschap van particuliere kredietverstrekkers en de verscheidenheid aan leningsovereenkomsten hebben echter de onderhandelingen over schulden gecompliceerd, en er bestaat momenteel geen internationale juridische autoriteit om dergelijke kwesties op te lossen. Inspanningen om de staatsschulden aan te pakken worden verder belemmerd door het gebrek aan consensus tussen het IMF, China en obligatiehouders in gevallen als het faillissement van Zambia.
Voorstanders van verandering, zoals Guzman en Mottley, stellen een verschuiving voor naar meer subsidies en leningen met een lage rente en langere aflossingstermijnen. Zij pleiten voor alomvattende hervormingen om de unieke uitdagingen van het huidige economische landschap aan te pakken. De Verenigde Staten blijven echter tegen dergelijke veranderingen en beweren dat ze niet nodig zijn.
Concluderend: het bestaande mondiale economische raamwerk, dat na de Tweede Wereldoorlog tot stand is gekomen, krijgt te maken met aanzienlijke kritiek omdat het moeite heeft om de evoluerende complexiteit van de moderne wereld aan te pakken. De veranderende geopolitieke dynamiek, de oplopende schulden, de klimaatdreigingen en de behoefte aan een betere vertegenwoordiging van de ontwikkelingslanden aan de besluitvormingstafel hebben de tekortkomingen van het huidige systeem benadrukt. De roep om hervormingen en een rechtvaardiger aanpak wordt steeds luider.